20.03.2023r.
Olejki eteryczne są najważniejszymi naturalnymi składnikami kompozycji zapachowych. Pozyskiwane są z roślin metodą destylacji lub wytłaczania. Najbardziej powszechne są olejki cytrusowe. Wynika to z dużej dostępności owoców cytrusowych i względnie taniej metody uzyskania z nich produktów. Olejki cytrusowe znajdują zastosowanie w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, farmakologicznym, chemicznym i oczywiście perfumeryjnym. Cytrusowe olejki eteryczne znajdziemy w większości dobrych perfum. Wyczuwalne są przeważnie w nutach górnych i środkowych zapachu. Dodają świeżości i soczystości kompozycjom.
Jak są pozyskiwane i co wpływa na ich jakość?
Olejki cytrusowe pozyskiwane są przez wyciskanie skórek owoców. Olejek przechodzi przez fazę emulsji wodnej, z której po odfiltrowaniu części stałych jest wydzielany za pomocą wirowania.
Na jakość olejku wpływa przede wszystkim zawartość cytralu ( składnika zapachu). Różni się ona w zależności od pochodzenia owoców. Za najlepsze jakościowo olejki cytrusowe uważa się te pochodzące m.in. z Włoch ( Sycylia i Kalabria). Takich też olejków używamy przy tworzeniu kompozycji zapachowych naszych produktów, w tym cytrusowego zapachu balsamu Citron de Sicile.
Olejek cytrynowy ( Citrus Medica Limonum Oil )
Szacuje się, że jego roczna produkcja wynosi ok 3,5 tys ton. Co ciekawe, ponad 90% produkcji zużywane jest przez przemysł spożywczy. Przemysł perfumeryjny wykorzystuje jedynie 3-5%. Zapach olejku jest lekki, świeży, z charakterystyczną ciepłą nutą cytralu i ostrą limonenu. W kompozycjach zapachowych stanowi średnio intensywną nutę górną. W aromaterapii stosowany m.in. w leczeniu nadciśnienia, napięć nerwowych, stanów zapalnych skóry, łupieżu, przebarwień czy artretyzmu. Wykazuje silne działanie antyseptyczne . Ujędrnia i odkaża skórę. Ze względu na swoją wysoką cenę olejek bywa fałszowany np. olejkiem lemongrasowym lub syntetycznym. Popularnym rejonem plantacji drzew cytrynowych jest Kalabria i Sycylia.
Olejek bergamotowy ( Citrus Aurantium Bergamia Oil )
Pochodzi z owoców bergamoty uprawianych głównie na Sycylii i w południowych Włoszech. Otrzymywany metodą wyciskania skórek owoców zwaną ,,pelatrice’’. Metoda ta stosowana jest w przypadku owoców cytrusowych, z których nie otrzymuje się soku. Bergamota uprawiana jest wyłącznie w celu pozyskania olejku eterycznego. Olejek znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym do aromatyzowania produktów np. herbaty Earl Grey. W perfumerii stosuje się go ze względu na swój świeży, ostry, zielono-cytrusowy zapach z nutami ziołowo-pieprzową i kwiatową. Wykorzystywany jako dominująca nuta wielu świeżych kompozycji zapachowych. W kosmetyce bywa stosowany jako substancja czynna o działaniu antyseptycznym i antybakteryjnym. Olejek ma także szerokie działanie aromaterapeutyczne w stanach zapalnych skóry, liszajach, opryszczce, napięciach nerwowych, depresji i apatii.
Olejek grejpfrutowy ( Citrus Grandis Oil )
W kompozycjach zapachowych stanowi średnio intensywną górną i środkową nutę. Głównym składnikiem olejku (powyżej 80%) jest limonen, ale charakterystyczny zapach i gorzki smak nadaje mu prawoskrętny nootkaton. Podobnie jak w przypadku olejku cytrynowego, jego największe zapotrzebowanie jest w przemyśle spożywczym (do aromatyzowania produktów o smaku cytrusowym i napojów). W aromaterapii znajduje zastosowanie w leczeniu depresji, nerwic, migreny, cellulitu, a nawet terapii odwykowych czy narkomanii.
Olejek limetkowy ( Citrus Aurantifolia Oil )
Uzyskuje się go z wyciskania skórek owoców drzewa limetowego uprawianego w Ameryce Środkowej i Północnej ( głównie w Meksyku). Jego owoc nazywany jest limetką, limą lub limonką. Podobnie jak cytryny, są źródłem soku o lekko gorzkawym, świeższym jednak od cytryny smaku. Roczna produkcja olejku to ok 1,5tys ton. Zapach olejku jest świeży i cytrusowy. Stanowi intensywną nutę górną. Bardzo ceniony i używany we wszystkich odmianach wód kolońskich i odświeżających wód toaletowych. W aromaterapii wykazuje działanie zwalczające m.in. depresje, lęki, zmęczenie umysłowe, bóle głowy czy stany zapalne gardła.
Olejek mandarynowy ( Citrus Nobilis Peel Oil )
Otrzymuje się go poprzez wytłaczanie niecałkowicie dojrzałych skórek mandarynek. Głównym składnikiem zapachu ( 80%) jest limonen. Zapach jest słodki, świeży i owocowy. Stanowi intensywną górną i środkową nutę. Powszechnie stosowany w kompozycjach z nutami cytrusowo-owocowymi. Podobnie jak pozostałe olejki cytrusowe, znajduje duże zastosowanie w przemyśle aromatów spożywczych. W aromaterapii stosowany do leczenia bezsenności, napięć nerwowych, stanów lękowych i ogólnego osłabienia. Olejek otrzymywany z liści mandarynki to olejek petitgrain mandarine.
Olejek pomarańczy słodkiej ( Citrus Aurantium Dulcis Oil )
Pozyskiwany z wytłaczania skórki owoców drzewa pomarańczy uprawianych głównie na Sycylii i Kalabrii, a także w USA, Brazylii, Hiszpanii i Izraelu. Jego roczna produkcja to ok 50 tys. ton, co czyni go najbardziej popularnym ze wszystkich olejków eterycznych. Powszechnie stosowany w przemyśle spożywczym. Posiada charakterystyczny cytrusowy zapach i stanowi intensywną górną nutę w kompozycjach. Łagodzi i ,,zaokrągla’’ zapach. W aromaterapii ma działanie zwalczające lęki, depresje, nerwice, napięcia mięśni, bezsenność i skurcze.
Olejek pomarańczy gorzkiej ( Citrus Aurantium Amara Oil )
Olejek ten pochodzi z wytłaczania owoców drzewa pomarańczy gorzkiej, uprawianych w krajach śródziemnomorskich i Ameryce Południowej. Co ciekawe, roślina – tak jak bergamota – uprawiana jest wyłącznie w celu przetwarzania na olejki. Olejek pozyskiwany z jej kwiatów to neroli, a z liści- petitgrain. Olejek z pomarańczy gorzkiej znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym, głównie jako dodatek do napojów. W perfumerii stosowany przeważnie w kompozycjach dla mężczyzn ( wody kolońskie i odświeżające wody toaletowe). Intensywna, górna świeża nuta cytrusowa. Głównym składnikiem zapachu jest d-limonen ( ok 95%). W aromaterapii znajduje zastosowanie analogiczne jak olejek pomarańczy słodkiej.
Bibliografia:
Podstawy Perfumerii, Władysław Brud Iwona Konopacka-Brud, Łódź 2009
Olejki eteryczne i aromaterapia. Jak bezpiecznie wyeliminować powszechne dolegliwości i naturalnie podkreślić swoje piękno, Opracowanie zbiorowe, Wyd. Vital, Białystok 2019
Roślinne surowce kosmetyczne, Romuald Czerpak Agata Jabłońska-Trypuć, Wrocław 2019
